Քարտեզագրական Պատերազմ

Ազգային արժեհամակարգի պահպանմամբ պատմագիտությունը1 խորքային մոտեցման հնարավորություն է ընձեռում արդի քաղաքական խնդիրներին2: Հայրենիքը հոգեպես ընկալման բնիկ հայ ազգային լեզվամտածողության հիմքումն է Հայկական լեռնաշխարհի (Մեծ Հայք, Փոքր Հայք) և Հայկական Կիլիկիայի բնապատմական միջավայրը` Հայոց բնաշխարհը բնութագրող պատմաաշխարհագրական անվանումների ամբողջությունը: Քաղաքակրթական զարգացումների ներքո ազգային անվտանգության համակարգում3 հայկական տեղանունների պահպանությունը ազգապահպան նշանակություն ունի` կենդանի պահելով հայրենի ակունքների գիտակցումը, քանզի Հայության անվտանգության ապահովման համար իրենց առաջնահերթություն են պահպանում քաղաքակրթական` ազգային, հոգևոր և մշակութային արժեքները, որոնց պաշտպանությունը կարևորվում է տեղեկատվատական պատերազմի պայմաններում 4:

Պարտվելով Արցախյան պատերազմում, Ադրբեջանի Հանրապետության եղեռնագործ գաղափարախոսների կամակատարները իրենց բնորոշ վայրենությամբ, մի կողմից շարունակում են հայկական հուշաձանների ոչնչացնումը 23, իսկ մյուս կողմից` «տեղեկատվական պատերազմի» միջոցով, կեղծիքով ու ստով «հեղեղում» աշխարհը:

Արցախյան հաղթանակի շնորհիվ` հայրենի հողերի ազատագրումով, մեր ազատամարտիկների արյան գնով սրբագործվեցին ազատագրված տարածքների սահմանները, վերականգնվեցին քանդված հուշարձանները և կառուցվում են նորերը, ինչը գրանցվում է Հայաստանի Հանրապետության և Լեռնային Ղարաբաղի Հանրապետության քարտեզներում: Այդ խոշոր հաղթանակ է նաև «քարտեզագրական պատերազմում»:
Ազգային-ազատագրական պայքարով ձեռք բերված հաղթանակի ոգով Հայկական անկախ պետականության վերկերտման գաղափարական կարևորագույն արտահայտություններից է հայրենաճանաչողությունը, որի իմացաբանական սյուներից է հայագիտական պատմական ժառանգությունը և նրա անքակտելի մասը` հայկական տեղանունների ամբողջությունը: Խնդիրը համակարգային է, ընդգրկելով պատմական հիշողության և հոգևոր-մշակութային ժառանգության պահպանումը, ազգային հոգեբանությունը, մատաղ սերնդի դաստիարակությունը, ազգային անվտանգությունը:

Համամոլորակային հիմնախնդիրներ

Անկեղծ ասաց …Պարույր Սևակ

Անկեղծ ասած` այս ամնեից ես հոգնել եմ,

Ես, սիրելի՛ս,որ քեզ սիրել և օգնել եմ.

Ձեռք եմ պարզել , հույս եմ տվել,

Վատդ թողած` լավդ թվել,

Հավատացրել , հավատացել,

Թե իմ առաջ դուռ ես բացել `

Չտեսնված, չեղած մի դուռ:

Սակայն ի՞նչ եմ ստացել

Այդ ամենին ի տրիտուր:

Անկեղծ ասած` ոչինչ չկա, և ոչ էլ կար:

Անկեղծ ասած` դու բնավ էլ ա՛յն չես եղել,

Ա՛յն չես եղել, ինչ որ ես կարծել երկար,

Ու՞ր ես, ասա՛, դու ինձ մղել:

Ճիշտ ճամփից ես միայն շեղել:

Սուտ խոստումով կապել ես ինձ,

Մանկան նման խաբել ես ինձ,

Ու չես տվել ոչի~նչ, ոչի~նչ:

Իսկ այն, ինչ որ ինձ ես տվել,

Արժանի չէր ո՛չ քեզ, ո՛չ ինձ:

Անկեղծ ասած` քո տվածից ես հոգնել եմ:

Ինքդ գիտես` որքան ձգտել ու տքնել եմ,

Որ դու … որ դու նման լինես իմ երազին:

Իսկ դու գիտե՞ս` ի՛նչ դուրս եկավ.

«Տղան հասավ իր մուրազին,

Դուք էլ հասնեք ձեր մուրազին»:

Հեքիաթն, այո, միտքս ընկավ…

Դու` հեքիաթում հրաշք աղջիկ,

Այնիչ կյանքում` ինչ-որ… չղջիկ,

Որ ոչ թռչուն, ոչ էլ մուկ է…

Անկեղծ ասած` զուր էր ամբողջ այս աղմուկը:

Անկեղծ ասած` նեղանում ես, թե լրջանում,

Մե~կ է հիմա: Էլ չեմ գցի ինձ սար ու ձոր,

Անկեղծ կասեմ` հեքիաթն ինչով է վերջանում.

Ցած է ընկնում երեք խնձոր-

Մեկ` ասողին,

Մեկ` լսողին,

Մեկ էլ… ինձ պես գիշեր ու զօր

Հիմարաբար սպասողին…

Անկեղծ ասած` հեքիաթներից ես հոգնել եմ…

Արշիլ Գորկի (կենսագրություն)

Արշիլ Գորկին (իսկական անուն- ազգանունը՝ Ոստանիկ Ադոյան) 1925 թ-ին վերցրել է ռուս ականավոր գրող Մաքսիմ Գորկու ազգանունը: 

1915 թ-ի գաղթի ժամանակ մոր և քույրերի հետ եկել է Երևան, որտեղ զբաղվել է ատաղձագործությամբ և տպագրական գործով: 1919 թ-ին տեղափոխվել է Թիֆլիս, ապա՝ ԱՄՆ: Գորկին սովորել է Փրովիդենսի և Բոստոնի դիզայնի դպրոցներում, 1926 թ-ին ավարտել է Նյու Յորքի արվեստի կենտրոնական դպրոցը (որտեղ դասավանդել է 5 տարի): Սկզբնական տարիներին խորապես կրել է Մոնեի, Սեզանի, Մատիսի, Պիկասսոյի արվեստի ազդեցությունը, սակայն աստիճանաբար մշակել է իր ուրույն ոճը և ստեղծել դպրոց: Հայրենի բնությունն ու պատմական հուշարձանները, ժողովրդական ծեսերն ու ավանդույթները Գորկու համար դարձել են ստեղծագործական ներշնչման աղբյուր: Ստեղծագործական առաջին շրջանում հիմնականում նկարել է դիմանկարներ, այդ թվում՝ «Նկարիչն ու իր մայրը» (լուսանկարից՝ 1928–32 թթ.), նատյուրմորտներ և բնանկարներ: 

1930-ական թվականների կեսից Գորկին հակվել է դեպի վերացապաշտական (աբստրակտ) նկարչությունը: Կյանքի վերջին տասնամյակում ստեղծել է վառ գույներով ինքնատիպ կտավներ՝ «Այգիներ Սոչիում» (1938 թ., նկարաշարի նախկին անվանումը` «Այգիներ Խորգոմում»), «Ջրվեժ» (1943 թ.), «Ծաղկավետ ջրաղացի ջրերը» (1944 թ.), «Ինչպես է մորս ասեղնագործ գոգնոցը բացվում իմ կյանքում» (1944 թ.), «Հոգեվարք» (1947 թ.), «Արորը և երգը» (1947 թ.), որոնցով հետագայում արժանացել է համաշխարհային հռչակի:

1938 թ-ին Գորկին Հայաստան է ուղարկել 4 կտավ, իսկ 1941 թ-ին Նյու Յորքում կազմակերպված վաճառք-ցուցահանդեսում 2 կտավ է նվիրել` ի նպաստ Կարմիր բանակի: 1946 թ-ին այրվել են Գորկու 30-ից ավելի կտավներ: 1948 թ-ին մեքենայի վթարի հետևանքով կորցրել է աջ ձեռքի աշխատունակությունը և որոշ ժամանակ անց ինքնասպան է եղել:

Արշիլ Գորկու կտավները պահվում են ԱՄՆ-ի մի շարք նշանավոր (Ուիթնի ամերիկյան արվեստի, Մետրոպոլիտեն և այլն), Լոնդոնի Թեյթ, Փարիզի Ժորժ Պոմպիդուի անվան ժամանակակից արվեստի թանգարաններում և  այլուր, ցուցադրվել են աշխարհի բազմաթիվ քաղաքներում, այդ թվում՝ Երևանում: 2004 թ-ից Երևանում գործում է «Արշիլ Գորկի» հիմնադրամը: